Omgaan met beschimmelde wijnkisten in de wijnkelder

Veel oude wijnkelders hebben wijnkisten en flessen waarop schimmel groeit en stof zich verzamelt, wat best een charmant gezicht kan zijn. Maar in je eigen kelder is het even schrikken als je ineens pluizige schimmel op of in je houten wijnkisten aantreft. Hoe komt die schimmel daar, is je wijn nu verpest, en belangrijker: hoe krijg je het weg?

Geen paniek, in dit artikel leggen we uit waarom schimmel op wijnkisten ontstaat, hoe je het effectief verwijdert, hoe je nieuwe schimmel voorkomt en of je wijnflessen zelf schade hebben opgelopen. Uiteindelijk zul je zien dat een beetje schimmel niet het einde van je wijncollectie hoeft te betekenen!

Oorzaken en gevolgen van schimmel op wijnkisten

Vochtige, slecht geventileerde kelders zijn de ideale schimmelbroedplaats. Schimmel op houten wijnkisten ontstaat vrijwel altijd door een te vochtige omgeving en onvoldoende ventilatie. Kelders zijn vaak koel en vochtig; stilstaande vochtige lucht geeft schimmelsporen de kans om zich te nestelen in poreuze materialen zoals hout. Hout is een organisch materiaal dat schimmels als het ware 'opeten'. Heb je dus houten kisten direct op een koude, vochtige keldervloer staan, dan vormen zich gemakkelijk schimmelplekjes, vaak zichtbaar als witte waas, zwarte puntjes of groene aanslag.

De impact op kisten, kelder en wijn. Een beetje schimmel op de buitenkant van een kist lijkt misschien onschuldig, maar het kan verschillende gevolgen hebben. Ten eerste kan de schimmel na verloop van tijd het hout aantasten, denk aan verkleuring, muffe geur of zelfs houtrot bij ernstige besmetting. Bovendien verspreiden schimmelkolonies sporen door de ruimte, wat leidt tot een typische 'keldergeur'. Voor jouw wijn is vooral de hoge luchtvochtigheid zelf een risico: te veel vocht kan schimmelvorming op kurken en etiketten veroorzaken. In extreme gevallen kan langdurige schimmelgroei er zelfs toe leiden dat vocht via de kurk in de fles dringt, met muffe geuren of kurksmaak in de wijn tot gevolg. Kortom, schimmel ziet er niet alleen onaantrekkelijk uit, het signaleert ook een kelderklimaat dat niet helemaal op orde is, tijd om in te grijpen dus.

Schimmel verwijderen: reiniging van kisten en kelder

1. Haal de wijnflessen uit de kist.
2. Werk in een goed geventileerde ruimte en draag; oogbescherming, een mondkapje en handschoenen. Wees extra voorzichtig met zwarte en groene schimmels.
3. Verwijder loszittende schimmel met een borstel of doek.
4. Schrob met een mengsel van water en azijn, in een verhouding van 3 op 1, gebruik beslist geen chloor!
5. Spoel na en laat de kisten grondig drogen (24 tot 48 uur).
6. Reinig ook de wijnflessen voordat je ze terugzet in de gereinigde en droge kisten.

Voorkomen is beter dan genezen: schimmelvrij houden van je wijnkisten

• Hou de wijnkeldertemperatuur stabiel tussen de 10 en 14 graden Celsius bij een relatieve luchtvochtigheidsgraad van 55% en 75%. Een goed hulpmiddel hierbij is een klimaatinstallatie.
• Zorg voor goede ventilatie, natuurlijk of met behulp van een klimaatinstallatie.
• Plaats houten kisten niet direct op de vloer of tegen vochtige muren. Gebruik liever een goed rek speciaal voor wijnkisten.
• Gebruik een thermo- en hygrometer om de keldertemperatuur en de luchtvochtigheidsgraad te meten en/of volgen.
• Overweeg een kelderisolatie of dampremmende laag als vocht een terugkerend probleem is.
• Plaats kisten in speciale wijnkistrekken, op pallets of gebruik vochtwerende matten onder de kisten.
• Controleer de wijnkisten, wijnrekken, de wanden, vloer en het plafond van de wijnkelder meerdere keren per seizoen.

Zijn mijn wijnflessen aangetast door de schimmel?

Controleer etiketten, capsules en kurken. Schimmel op de buitenkant is meestal onschuldig. Maak flessen schoon met een doek met water en een beetje azijn. Ruikt de wijn muf of naar nat karton, dan kan kurkziekte zijn ontstaan. Proef altijd voorzichtig en gebruik je neus – die verraadt meestal snel of de wijn nog goed is.

In de meeste gevallen is schimmel op de buitenkant van flessen of kisten vooral een esthetisch probleem. Zolang de kurk zijn werk doet, blijft de wijn goed. Alleen bij vocht dat door de kurk heen dringt, kan de wijn bederven. Dan is het beter de fles niet te drinken.

Wanneer is de wijn veilig en wanneer loop je risico?

Schimmel op de buitenkant van flessen of kisten is meestal onschuldig, maar als de kurk zelf beschimmeld is, is de kans op kurkziekte groter. Dit verdient extra aandacht.

Kurkziekte (TCA) is niet altijd zichtbaar aan de buitenkant van de fles. Een proefje nemen is de beste manier om dit te controleren.

Schimmel in de kelder kan ook wijzen op structurele problemen (bijv. lekkage, slechte isolatie). Dit is vooral relevant voor kelders in oudere panden.

Wanneer professionele hulp inschakelen?

Twijfel je over de staat van je wijn of kelder, of gaat het om kostbare wijnen? Schakel dan professioneel advies in. Ook als de schimmel terugkeert na reiniging, of als er sprake is van houtrot, is professioneel advies aan te raden. Een wijnkelder-specialist kan helpen met klimaatbeheersing of isolatie.

Disclaimer

Dit artikel geeft algemene tips voor particuliere wijnliefhebbers. Iedere kelder is anders. Bij twijfel over de staat van je wijn of kelder, schakel dan professioneel advies in.

Laatst gewijzigd : 26-10-2025

Auteur : Bert van Viegen